Dla wielu ludzi oszczędzanie nie jest proste. Nawet jeżeli mocno postanowimy, że chcemy i będziemy oszczędzać, nie zawsze nam się to udaje. Z tego powodu wiele osób wspomaga się różnymi strategiami, które mają na celu ułatwić im osiągnięcie celu, tj. zaoszczędzenie pieniędzy.
Jedna z teorii (Neverly, McBride, Schreiner, 2003) mówi, że kumulacja posiadanych dóbr zachodzi w trzech fazach: relokacji, przekształcania i utrzymania. W każdej z tych faz stosowane są różne strategie oszczędzania. Faza relokacji (przekierowania zasobów), to sytuacja kiedy przychody przewyższają wydatki i w naturalny sposób powstają oszczędności. Niestety są to przypadki raczej rzadkie. Możemy jednak pomóc sobie znaleźć się w takiej sytuacji. Jedną ze strategii może być ograniczenie konsumpcji. Innym sposobem jest zwiększenie przychodów.
Druga faza – przekształcania – polega na zamianie swoich zasobów na taką formę, w której trudniej je wydać. Może to być np. założenie terminowej lokaty bankowej.
Trzeci etap to faza utrzymania, która polega na opieraniu się pokusom wydawania pieniędzy. Możemy to sprawić poprzez korzystanie z produktów finansowych, w których dostęp do pieniędzy jest ograniczony, np. polisy inwestycyjne, lub produkty finansowe z „karą” (utratą odsetek) za ich wcześniejsze zakończenie/zerwanie.
Badania przeprowadzane na grupie osób o niskich dochodach pokazały, że to właśnie ta grupa jest szczególnie skłonna stosować 6 różnych strategii odpowiadających trzem fazom oszczędzania.
Strategie psychologiczne fazy relokacji polegają na stawianiu sobie celów związanych z gromadzeniem pieniędzy oraz koncentracji na tych celach. Takie działanie może sprawić, że cele związane z oszczędzaniem nabiorą pierwszoplanowego znaczenia, a inne cele będą im podporządkowane. Strategie behawioralne tej fazy mogą polegać na efektywniejszym wydawaniu pieniędzy. Polega to na szukaniu okazji zakupowych, wydawaniem mniejszej ilości pieniędzy na te same dobra, co pozwala na odłożenie zaoszczędzonej kwoty.
W fazie przekształcania strategie psychologiczne powodują, że ludzie sami siebie próbują przekonać iż oszczędzanie jest czymś nieodzownym i obowiązkowym. Strategie behawioralne tej fazy sprawiają, że odkładamy daną sumę pieniędzy natychmiast po otrzymaniu pensji. Skuteczne pomaga tu mechanizm „stałej dyspozycji zapłaty”.
Faza utrzymania – tu strategie psychologiczne polegają na określaniu prostych reguł dotyczących korzystania z oszczędności, np. korzystamy z nich tylko w nagłych wypadkach. Z kolei strategie behawioralne powodują, że wybieramy takie usługi lub produkty finansowe, które zwiększają koszty wycofywanych pieniędzy.
